بررسي رابطه نحوه اوقات فراغت و جمعيت

«خداوند وقتي انسان را آفريد از روح خود در آن دميد.» (سوره مبارکه الحِجر، آيه 28).
اين بدان معناست که هدف، خلقت موجودي خدا گونه بوده است که داراي صفات و خصوصياتي باشد تا خليفه خدا روي زمين شود و براي تربيت انسانها از ميان خود آنها راهنماياني برگزيد تا راه راست را به انسانها نشان دهند. نقش تربيتي اين راهنمايان به گونه اي بوده که انسانها در تمامي ابعاد وجوديشان رشد کنند. با مشاهده زندگي گذشتگان خواهيم ديد که معمولاً زندگي افراد جامعه به سه بخش تقسيم مي‌شده است. قسمت اول کار و مشغله روزانه که جهت تأمين معاش خانواده بوده است و قسمت ديگر را خواب و استراحت و تجديد قواي جسمي جهت شروع روزي نو و ادامه کار و تلاش روزانه تشکيل مي‌داده است و بين اين دو زمان، زمان سومي نيز مشاهده مي‌شود که در آن افراد نه کاري انجام مي‌دادند و نه در خواب بودند. البته اين زمان بسيار کوتاه بود و به مرور زمان مدت آن افزايش يافته است. اين مدت زمان از روز را اوقات فراغت (Leisure times) نام نهادند. در زندگي فردي و اجتماعي بسياري از جوامع و ملتهاي امروز جهان، اوقات فراغت بخش مهم و جدانشدني از برنامه‌هاي تربيتي جوانان محسوب مي‌شود و هر اجتماعي با توجه به اين نکته تا چه ميزان از تحولات صنعتي و اجتماعي عصر حاضر تأثير پذيرفته است، از ساعات فراغت به فراخور وضع و موقعيت خويش و بر اساس تواناييهاي اقتصادي خود و نيز اعتقادات و درک ويژه اي که از اوقات فراغت دارند، بهره مي‌گيرند. واضح است که کم توجهي به اين موضوع موجب مي‌شود که افراد نتوانند اوقات بيکاري خود را به نحو مطلوب و دلخواه سپري کنند و از نقش سازنده اي که اين ساعات در پرورش شخصيت و تکميل دانش و معلومات دارند بهره ببرند. يکي از اقشار جامعه، جوانان هستند و آنها سرشار از انرژي جواني مي‌باشند که اين انرژي بايد به گونه اي مورد بهره برداري قرار گيرد (سازمان ملي جوانان، 1381).
جهت دادن صحيح به بهره برداري از انرژي جوانان و برآوردن نيازهاي آنها، مستلزم برنامه ريزي واقع بينانه و صحيح زماني است تا بدين ترتيب از اتلاف وقت و انرژي اين قشر جولگيري به عمل آيد. امروزه استفاده بهينه از وقت و زمان، مهمترين مسأله در کشورهاي مترقي جهان مي‌باشد ولي متأسفانه در کشور ما توجه چنداني به وقت و زمان نمي شود و با از دست دادن اين عنصر بسيار مهم، لطمه‌هاي زيادي از لحاظ اقتصادي، اجتماعي و آموزشي و پرورشي و... به کشورمان وارد مي‌شود، زيرا مديريت زمان کمتر ديده مي‌شود. پس براي افزايش بهره وري، مخصوصاً در واحدهاي آموزشي بهتر است از مديريت زمان (Time management) استفاده شود و اين برنامه ريزي زماني به کارمندان و محصلان از قبيل دانش آموزان و دانشجويان آموزش داده شود (براتي، 1384).
امروزه اين اعتقاد وجود دارد که ريشه بسياري از اضطرابها و فشارهاي روحي انسان عصر حاضر، کمبود وقت يا از دست دادن زمان است. قرن حاضر به دليل گسترش شبکه اطلاع رساني و تهاجم و انفجار اطلاعات، به عنوان «عصر سرعت» شناخته شده است و بشر امروز براي دور نماندن از قافله و زمان خويش و کسب اطلاعات به ناچار، به تلاش مستمر و بي وقفه مي‌پردازد. اين تلاش، بدون برنامه ريزي زماني موجب استرس و فشار رواني مي‌شود (فراست، 1371).
به نظر پژوهشگر، احتمال دارد که مديريت زمان که استفاده بهينه از وقت براي اهداف کوتاه مدت و بلند مدت، با در نظر گرفتن اولويت‌ها و اوقات فراغت فرد است، با سلامت روان و پيشرفت تحصيلي فرد رابطه داشته باشد.